Category Idee

Apel do Prezydenta Andrzeja Dudy w związku z moją nominacją profesorską

31 Comments read Idee, Prawo
Szanowny Panie Prezydencie,
 
15 lutego 2021 roku w Monitorze Polskim opublikowano postanowienie, w którym nadaje mi Pan tytuł profesora nauk społecznych w dyscyplinie nauk prawnych. Pragnę zupełnie szczerze i bez żadnej ironii podziękować Panu za to, że z mojej nominacji profesorskiej nie uczynił Pan sprawy politycznej i że krytyka, którą wobec Pana i Pana obozu politycznego wielokrotnie kierowałem, nie została przez Pana wykorzystana, aby tę nominację opóźniać.
 
Doceniam i dziękuję Panu za normalność, którą Pan tą decyzją pokazał. Jednocześnie proszę, aby wprowadził Pan tej normalności w nasze życie więcej. Na podobną nominację wciąż czekają inni polscy uczeni, tacy jak prof. Michał Bilewicz czy prof. Walter Żelazny. Proszę nie kazać im dłużej czekać – oni także poświęcili istotną część swojego życia, aby zrozumieć, jak działa ten złożony świat i aby służyć społeczeństwu tą wiedzą. Także oni zasługują na nominacje profesorskie, a czekają na nie o wiele dłużej, bo już kilka lat. Zasługują na te nominacje nie mimo krytyki, którą publicznie w rozmaitych kwestiach przedstawiają, ale właśnie ze względu na to, że ją głoszą. Głoszona publicznie krytyka zawsze wymaga okazania podstawowej cechy uczonego, czyli odwagi, i zawsze – proszę mi uwierzyć – jest efektem troski o Rzeczpospolitą, czyli, jak mówi nasza Konstytucja, o dobro wspólne wszystkich obywateli.
 
Nominacja profesorska jest wielkim zaszczytem, na który każdy z nas pracuje wiele lat. Jest ukoronowaniem katorżniczej pracy, efektem wielu wyrzeczeń, także ze strony naszych Bliskich. Jest także ich wielkim marzeniem, w niektórych wypadkach niestety niespełnionym czy raczej niedoczekanym. Zapewne kiedy obronił Pan doktorat, Pana Bliscy byli z Pana dumni, a Pan cieszył się ich radością, i wzruszał ich wzruszeniem. Za uczonymi, którzy jeszcze nie otrzymali swojej nominacji profesorskiej, także stoją Rodziny, które czekają na swoją chwilę radości, wzruszenia i wielkiej dumy. Pan może im ją dać.
 
Myślę, że zgadzamy się co do tego, że różnica w poglądach na kwestie publiczne nie powinna mieć żadnego wpływu na ocenę czyichś dokonań naukowych. Jeśli kiedyś zdecyduje się Pan na napisanie pracy habilitacyjnej, teoretycznie będę mógł być jej recenzentem. Gdybym w takiej sytuacji oceniał Pana poglądy na kwestie publiczne zamiast Pana dorobku naukowego, z pewnością uznałby Pan to za zachowanie głęboko niewłaściwe. I miałby Pan świętą rację. Niestety, opóźnianie awansu Profesorów, o których wspomniałem, pozwala snuć niepotrzebne przypuszczenia, że nie o ocenę dorobku naukowego w ich przypadku chodzi, bo tej przecież dokonali inni profesorowie. Pan może jedną decyzją te niepotrzebne spekulacje przeciąć.
 
Nie tylko otrzymanie nominacji profesorskiej jest wielkim zaszczytem, ale także jej uroczyste odebranie w Pałacu Prezydenckim. Z tym większym żalem informuję, że nawet jeśli otrzymam zaproszenie na uroczystość wręczenia nominacji profesorskiej, nie będę mógł, niestety, jej z Pana rąk odebrać. Odebranie tego honoru z rąk Prezydenta RP było zawsze moim wielkim marzeniem. Byłoby także wielką radością dla mojej Mamy i Babci, które zawsze wierzyły, że można pokonać tę trudną drogę z małego, prowincjonalnego miasta, w którym się wychowałem, do wielkiego Pałacu, w którym mieszka Prezydent. Ta radość nie będzie nam jednak dana, i to nie z naszej winy. Szczególnie teraz jestem zobowiązany pozostać wierny wartościom, które są bliskie każdemu prawnikowi: wierności Konstytucji i szacunkowi dla prawa. Pana działania w ostatnich latach były, niestety, zaprzeczeniem tych wartości. Nie jest to moja prywatna opinia, ale zdanie podzielane przez ogromną większość polskich prawników, a także potwierdzone przez niezależny, polski Trybunał Konstytucyjny oraz Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Nie mogę pozwolić na to, aby uściśnięcie Pana dłoni zostało odebrane jako choćby cień akceptacji dla tych działań. To są sprawy absolutnie najważniejsze i mam nadzieję, że jako człowiek i prawnik Pan to rozumie, nawet jeśli jako polityk poszedł Pan na nieakceptowalne kompromisy. 
 
Liczę na Pana zrozumienie w jeszcze jednej kwestii: także po tej nominacji jakiekolwiek dalsze działania polityczne zmierzające do łamania wartości konstytucyjnych, czy to z Pana strony, czy ze strony kogokolwiek innego, spotkają się z moją jednoznaczną krytyką. Nie dlatego, że Pana czy kogokolwiek innego nie lubię, ale dlatego, że tak po prostu trzeba.
 
 
Pozostaję z głębokim szacunkiem dla urzędu Prezydenta RP i z nadzieją, że wykorzysta Pan pozostałe lata Pana kadencji, aby wypełnić ten urząd treścią moralną i prawną, na który bezsprzecznie zasługuje.
 
 
Z życzeniami zdrowia w tym trudnym czasie,
 
 
Marcin Matczak

O obojętności polskich władz wobec ataków na demokrację

0 Comment read Idee

Sytuacja, która ma miejsce w USA, jest testem dla demokracji nie tylko tam, ale w pewnym sensie na całym świecie. Oto Trump, który przez całą kadencję atakował podstawy demokracji liberalnej, takie jak niezależność sądownictwa i mediów, użył swoich zwolenników do fizycznego ataku na instytucje państwa, w celu zmiany siłą wyników demokratycznych wyborów. Jest to sytuacja jednocześnie bez precedensu i taka, której po antydemokratycznej retoryce Trumpa można było się spodziewać.

 
Piszę, że sytuacja ta jest testem dla demokracji na całym świecie, bo jestem oburzony i głęboko zaniepokojony reakcją polskich władz na amerykański kryzys. Dla tych ludzi demokracja, praworządność i przemoc jest wewnętrzną sprawą innych państw. W pewnym sensie nie dziwi takie stanowisko, bo przez ostatnie pięć lat ciągle rezerwują sobie prawo do tego, aby ataki na praworządność i demokrację oraz przemoc (na razie prawna) były traktowane przez inne państwa jako nasza wewnętrzna sprawa. Mówią tak, bo oczekują obojętności, która jest przyzwoleniem na przemoc. Dlatego sami zachowują obojętność. Używają suwerenności, wielkiej wartości, aby uzasadnić małostkowość w realizacji swojego egoistycznego interesu. 
 
Jeżeli ktoś jest przeciwny przemocy, nie może być obojętny na przemoc. Jeżeli komuś zależy na demokracji, nie może być obojętny wobec ataków na demokrację. Ale jeśli ktoś uważa Trumpa za męża stanu i stosuje podobną do niego retorykę, jeśli ani przemoc, ani zamach na demokrację mu nie przeszkadzają, to znaczy, że jest z kimś takim coś bardzo nie tak. I to należy zachować w pamięci, i tego należy się bardzo obawiać.

Precz z władzą, która nie szanuje zasad

6 Comments read Idee, Prawo
Ciągle zastanawiam się, czy w Polsce ktoś jeszcze nie może spać, bo jest łamana Konstytucja. Może jednak ktoś zastanawia się, co by było, gdyby Kaczyński i spółka nie rozwalili państwa prawa? Poniżej staram się w tym pomóc.
 
Kiedy PiS w 2015 roku zaczął drastycznie i systemowo łamać Konstytucję, jako prawnicy ostrzegaliśmy, że demontaż systemu praworządności źle się skończy. W czasie jednego z przemówień pod Pałacem Prezydenckim mówiłem, że łamanie Konstytucji nie jest łamaniem abstrakcyjnej idei. Łamanie Konstytucji jest zawsze łamaniem człowieka – jego wolności, dobrobytu, zdrowia, a czasem życia. Wielu mówiło wtedy, że histeryzujemy.
 
Dlatego wielu z nas pozwoliło na to, aby PiS przejął nielegalnie kontrolę nad Trybunałem Konstytucyjnym. Najpierw przez powołanie dublerów, potem przez nielegalne powołanie J. Przyłębskiej na prezesa TK, następnie przez odsunięcie od orzekania sędziego Biernata oraz trzech sędziów wybranych w roku 2010. Końcowym etapem destrukcji było powołanie do TK czynnych i kontrowersyjnych polityków – S. Piotrowicza i K. Pawłowicz, którzy w momencie powołania nie spełniali wymogów wiekowych.
 
Efektem tego wszystkiego jest trybunał-wydmuszka: osoba pełniąca funkcję Prezesa jest bliską znajomą Jarosława Kaczyńskiego, z którą jada obiady, w składzie Trybunału zasiada komunistyczny prokurator i inne osoby, które ze względu na swoje publiczne karygodne wypowiedzi nigdy nie powinny tam być.
 
Dlaczego o tym przypominam? Trybunał Konstytucyjny ma jedną funkcję: kiedy większość, która wygrała wybory, robi coś, co narusza prawa mniejszości, ta mniejszość może pójść do niezależnego Trybunału Konstytucyjnego i poprosić o ocenę, czy prawo uchwalane przez większość może obowiązywać. Sama demokracja nie załatwia sprawy i niczego nie gwarantuje – 51% kanibali mogłoby demokratycznie zdecydować, że zjedzą pozostałe 49%. Trybunały i sądy konstytucyjne wzmocniono po II Wojnie Światowej właśnie po to, żeby większość już nigdy nie złamała nienaruszalnych praw mniejszości. 
 
U nas do Trybunału mniejszość już nie chodzi – liczba spraw po przejęciu go przez PiS spadła o 80 procent. Mniejszość do Trybunału nie chodzi, bo po co, skoro jest on przedłużeniem władzy większości? Do Trybunału chodzi za to często właśnie ta większość, z prośbą o uprzejme potwierdzenie, że wolno im zrobić to, co chcą. Albo po to, żeby decyzją Trybunału rozmontować następną instytucję, która tej większości przeszkadza.
 
Piszę o tym dzisiaj, bo coraz większa grupa ludzi z różnych stron sceny politycznej zaczyna odczuwać bardzo konkretne efekty ataku na rzekomo abstrakcyjne zasady praworządności. Odczuwa to konserwatywny mężczyzna-rolnik, któremu nagle, bez chronienia jego interesów w toku zakaże się hodowli zwierząt, i liberalna kobieta, której za tydzień Niby-Trybunał wyda decyzję w sprawie aborcji (oczywiście na wniosek większości). Rozumie to przedsiębiorca, który ma problem z dochodzeniem odszkodowania za zamknięcie firmy. Nagle ludzie rozumieją, że władza, której nie kontroluje Konstytucja, może absolutnie wszystko.
 
Powinniśmy zrozumieć to wszyscy. Gdyby szanowano Konstytucję, nie byłoby propagandowej telewizji publicznej, która wykorzystuje 2 mld złotych w sytuacji, gdy lekarzom brakuje kombinezonów i maseczek – zmiana ustawy medialnej została uznana za niekonstytucyjną, ale przecież nikt się tym nie przejmuje. Gdybyśmy mieli normalny Trybunał Konstytucyjny, nie zmarnowano by 70 milionów na niekonstytucyjny pocztowy plebiscyt w maju, bo zaskarżono by do niego ustawę, którą w wariackim tempie uchwalano. Co więcej, pewnie nikt by jej nie próbował uchwalić, bo wiedziałby, że nigdy przez konstytucyjne sito nie przejdzie. Gdyby był Trybunał, nie byłoby latem wymuszonych, pandemicznych wyborów Prezydenta, bo ustawy, które je umożliwiły zostałyby wyrzucone do kosza przez niezależnych sędziów. A gdyby nie było tych niekonstytucyjnych wyborów, cały aparat państwa mógłby się skupić na przygotowaniu do skutecznego zwalczania pandemii. Ponieważ wybory były, rząd promował prezydenta, prezydent siebie, a ministrowie zastanawiali się, czy dotknie ich powyborcza rekonstrukcja rządu – nie było czasu myśleć o przygotowaniu się na drugie uderzenie wirusa.
 
W ten sposób zamach na abstrakcyjne zasady konstytycyjne skończył się bardzo konkretnym cierpieniem chorych ludzi, którzy nie mogą liczyć na swoje państwo, które – zamiast im pomagać – było zajęte czymś innym. W ten sposób zniszczenie systemu państwa dotyka nie tylko rolników, nie tylko kobiety, ale każdego z nas, bo każdy może zachorować.
 
Kiedyś Mao kazał zabić w Chinach wszystkie wróble, bo wyjadały ziarno. Kiedy ludzie to zrobili, okazało się, że naruszyli równowagę ekosystemu – brak wróbli spowodował plagę szarańczy, która zniszczyła uprawy i doprowadziła do wielkiego głodu. Trybunał Konstytucyjny może się wielu wydawać nie ważniejszy od wróbla. Ale jest elementem systemu, który bez niego upada i przygniata konkretnych ludzi.
 
Dlatego mówię zupełnie poważnie i niepolitycznie: precz z władzą, która nie szanuje Konstytucji! Nieważne, czy to lewica, czy prawica, czy dół, czy góra, czy środek. Precz z samowolą i poczuciem bezkarności! Następnym razem, kiedy będziecie wybierać sobie liderów, pamietajcie proszę, że przywódca, który ma uczciwe zamiary, nie boi się Konstytucji i kontroli Trybunału Konstytucyjnego. A taki, który się boi, nie zasługuje na powierzenie mu władzy i powinien być wyrzucony precz. Wybierajcie, kogo chcecie, ale niech, do cholery, szanuje zasady, które wspólnie ustaliliśmy.

Jesteśmy ludźmi, nie klaunami. Nie ośmieszajmy osób transpłciowych.

1 Comment read Idee

Słucham prostackiego rechotania dochodzącego z prawej strony na temat osób transpłciowych. Czy możemy myśleć nieco głębiej niż żenujący przyklad zmiany płci z powodu chęci uzyskania wcześniejszej emerytury, który ma jakoby ukazać absurd oczekiwań osób transpłciowych?

Czy możemy znaleźć przykłady tłumaczące, zwłaszcza ludziom prawicy, dlaczego wmawianie osobie czującej się kobietą, że jest mężczyzną (i vice versa) jest przemocą? Jest to przemoc co do czyjejś tożsamości – jacyś ludzie wiedzą lepiej, kim ktoś jest, niż on sam czy ona sama.

Pierwszy przykład: tożsamość narodowa. Jeśli ktoś mieszkający pod zaborami czuł się Polakiem, a wmawiano mu, że jest Rosjaninem czy Niemcem, to była to przemoc. Czy ktoś z zewnątrz ma prawo decydować, że moje poczucie polskości jest moim wymysłem? Czy ktoś wie lepiej, kim jestem?

Drugi przykład: w III Rzeszy ludzie nieczujący się Żydami nagle dowiadywali się, że nimi są (tak było np. z rodziną Wittgensteina). Była to przemoc co do tożsamości. Ktoś miał na tę tożsamość nawet podobno obiektywne, medyczne dowody i wyciągał z nich brutalne konsekwencje.

Nikt nie zmienia płci, narodowości czy religii dla zabawy czy kaprysu. Tożsamość płciowa jest odczuwana o wiele głębiej niż narodowa czy religijna. Dlaczego prawica rozumie ludzi walczących o te ostatnie, a nie jest w stanie nawet zacząć rozumieć walczących o prawo do tej pierwszej?

Wiem, że ten wątek zwabi trolle i że jego rozpoczęcie jest ryzykowne. Ale, na Boga, myślmy więcej! Jesteśmy ludźmi, nie klaunami. Naszym obowiązkiem jest wzajemne zrozumienie, a nie wzajemne ośmieszanie się. Nie uważam, że moje przykłady załatwiają sprawę. Ale chcę zrozumieć.

Na kolejną rocznicę Powstania Warszawskiego

1 Comment read Idee

Powstanie Warszawskie jest dla mnie wydarzeniem, z którym nie potrafię sobie poradzić. Nie mogę wzbudzić w sobie poczucia, że było warto poświęcić życie tych setek tysięcy ludzi (nawet ta liczba oddczłowiecza, bo zaciera wyjątkowy, pojedynczy świat każdego i każdej z nich, który zniknął wraz z pojedynczą śmiercią, poprzedzoną nieowybrażalnym, pojedynczym strachem i cierpieniem).

Nie mogę siebie przekonać, że było warto poświęcić Warszawę, miasto, które już stało się moim miastem, mimo że nie stąd pochodzę. 1 sierpnia nie mogę przestać myśleć o tym, jaki byłby świat, gdyby ci, którzy podjęli decyzję o Powstaniu, zrobili inaczej. Gdyby zdecydowali, że nie ma sensu wysyłać ludzi na śmierć, poczekali kilka miesięcy.

W tym dniu, w którym często cytuje się wojenne wiersze K. K. Baczyńskiego, wolę przywołać Jego przedwojenną „Piosenkę” i pomyśleć o sierpniu, który nie kojarzy się ze śmiercią, ale z ciepłem. O takim świecie, w którym Krzysztof Kamil żyje i dostaje po wojnie zasłużonego Nobla, i ludzie wiwatują na Jego cześć przed Pałacem Saskim, a potem idą na spacer na Nalewki. Tak mogło być – dzisiaj opłakujemy także tę utraconą przyszłość, która nigdy się nie wydarzyła.

K. K. Baczyński

Piosenka

Znów wędrujemy ciepłym krajem,
malachitową łąką morza.
(Ptaki powrotne umierają
wśród pomarańczy na rozdrożach.)

Na fioletowoszarych łąkach
niebo rozpina płynność arkad.
Pejzaż w powieki miękko wsiąka,
zakrzepła sól na nagich wargach.

A wieczorami w prądach zatok
noc liże morze słodką grzywą.
Jak miękkie gruszki brzmieje lato
wiatrem sparzone jak pokrzywą.

Przed fontannami perłowymi
noc winogrona gwiazd rozdaje.
Znów wędrujemy ciepłą ziemią,
znów wędrujemy ciepłym krajem.

Jakiego Prezydenta potrzebuje Polska?

0 Comment read Idee

Przed niedzielnymi wyborami zacząłem się zastanawiać, jakiego Prezydenta potrzebuje Polska. Odpowiedziałem sobie tak:

Polska potrzebuje Prezydenta, który będzie umiał zszyć to okropne rozdarcie między dwiema krainami – krainą Tradycji i krainą Postępu – które nas dotknęło. Prezydenta, który będzie rozumiał, że nie ma prawdziwej Polski bez którejkolwiek z tych krain. Polska nie potrzebuje Prezydenta, który to rozdarcie będzie świadomie pogłębiał, który będzie sypał w nie sól propagandy i budował swoją pozycję jako obrońca którejkolwiek z tych krain przeciwko drugiej.

 
Polska potrzebuje Prezydenta, który będzie czerpał energię z jedności, a nie z napuszczania jednej grupy społecznej na drugą. Prezydenta, który rozumie, że w głębi serca wszyscy jesteśmy podobni, bez względu na powierzchowne różnice, a nasze dobre wzajemne relacje zależą w dużej mierze od tego, czy nasi liderzy będą poświęcać swój czas na podkreślanie powierzchownych różnic, czy na szukanie głębokich podobieństw.
 
Polska potrzebuje Prezydenta, który ma pokorę uszanowania wartości konstytucyjnych, których sam nie ustanowił. Polska nie potrzebuje Prezydenta, który ustanowione przez wspólnotę wartości ciągle podważa, deprecjonuje i chce zmieniać. Te wartości są jedyną rzeczą, która nas łączy – może nas dzielić religia, poglądy polityczne czy kibicowanie innym drużynom piłkarskim. Ale Konstytucja stanowi absolutne minimum wartości, co do którego jako Polacy musimy się zgadzać, bo inaczej nie damy rady ze sobą żyć. To minumum zawiera w sobie szacunek dla ludzkiej godności, zakaz dyskryminacji z jakiegokolwiek powodu, wolność słowa, czy niezależność polityczna sądów, które rozstrzygają nasze spory.
 
Polska potrzebuje Prezydenta, który z wielości prawdziwie polskich wartości będzie umiał wybrać i promować te, które przyniosły nam w przeszłości wielkość: tolerancję dla inności, która powinna być postrzegana jako szansa na wzbogacenie kulturowe, a nie jak śmiertelne zagrożenie; gościnność, która jest przeciwieństwem ksenofobii i znajduje oparcie w najgłębszych podstawach tradycji judeo-chrześcijańskiej, odwagę sprzeciwienia się zagrożeniom realnym, a nie wydumanym, jak wiatraki, z którymi walczył Don Kichot; szacunek dla nauki, która dała światu polskich matematyków zdolnych do zdekodowania Enigmy, nie pochwalanie zabobonu, byleby jego wyznawcy oddali na Prezydenta swój głos.
 
Polska potrzebuje Prezydenta rozumiejącego to, że Unia Europejska jest projektem, który dał części Europy, którą obejmuje, najdłuższy okres pokoju w jej dziejach. Prezydenta, który nie krzyczy, ale rozmawia, który nie siłą głosu, ale siłą argumentu negocjuje z innymi członkami Unii, którzy są sojusznikami, ale i konkurentami, jak w każdym wspólnym przedsięwzięciu. Prezydenta, który nie musi ciągle mówić o potrzebie szanowania Polski, bo zachowuje się tak, że szacunek jest naturalną konsekwencją jego działań, a nie wymuszoną krzykiem deklaracją. 
 
Polska zasługuje na Prezydenta, który potrafi się sprzeciwić sile politycznej, która wyniosła go na stanowisko. Prezydenta, który ma kręgosłup ze stali, nie z waty, i który rozumie, że istotą podziału władz jest konieczność dogadywania się i negocjowania stanowiska, a nie walenie w stół pięścią w stylu domorosłego dyktatorka. Prezydenta, który rozumie, że bezmyślne wykonywanie woli partii jest obelgą dla Prezydenta wybieranego przez Naród w wyborach powszechnych i że kiedy ta partia atakuje jakąkolwiek mniejszość – czy to mniejszość z krainy Tradycji, czy to mniejszość z krainy Postępu, rolą Prezydenta jest powstrzymać ten atak, nie dołączyć się do niego.
 
Polska zasługuje na Prezydenta, który będzie rzeczywistą Głową Państwa, a nie (czyimś) uchem, lewą czy prawą ręką, pępkiem (świata), czy też.., a może lepiej nie schodzić anatomicznie niżej. Polska zasługuje na Prezydenta, którego głównym celem będzie utrzymanie wśród Polaków poczucia wspólnoty, który będzie strażnikiem wartości konstytucyjnych, nie partyjnych, obrońcą mniejszości atakowanej przez tymczasową większość, który będzie jak oliwa uspokajająca wzburzone morze emocji, a nie benzyną dolewaną do ognia. Prezydenta, który obroni ateistę przez katolikiem, i katolika przed ateistą, lewaka przez prawakiem i na odwrót, jeśli będzie trzeba. Prezydenta, który wie, że na świecie jest już wystarczająco dużo cierpienia i agresji, i że nie ma sensu ich mnożyć.
 
Polska potrzebuje Prezydenta, który rozumie, że między prawdziwym chrześcijaństwem a prawdziwym humanizmem nie ma prawie żadnej różnicy. To, co je różni, jest we wspólnocie szanujących się ludzi pomijalne. Polska nie potrzebuje Prezydenta-konkwistadora, który z religii miłości czyni bat do nawrócenia siłą tych, których uważa za niewiernych. Nie potrzebuje Prezydenta, który prowadzi ciągłą krucjatę, zachęcany do tego przez dostojników Kościoła, który mentalnie uwolnili się od Ewangelii i zwierzchnictwa Papieża. 
 
Nie wiem, czy Rafał Trzaskowski jest w stanie być takim Prezydentem, zwłaszcza wtedy, gdy do władzy dojdzie jego formacja polityczna. Nie wiem, bo nie miał okazji się wykazać. Wiem jednak, że Andrzej Duda takim Prezydentem nigdy nie był i nie będzie. Druga kadencja nie jest cudownym lekarstwem, która powoduje, że kręgosłup zmienia swoją konsystencję. Nie jest głęboką zmianą duchową, która powoduje, że wobec niszczonych propagandą grup społecznych, takich jak LGBT, ktoś nagle będzie się odnosił z szacunkiem. Druga kadencja nie spowoduje, że ktoś zacznie jednoczyć, skoro cały czas dzielił. 
 
Nie wiem, czy w niedzielę wybierzemy Prezydenta, na którego Polska zasługuje. Ale na pewno warto próbować.

W dziesiątą rocznicę katastrofy smoleńskiej

0 Comment read Idee

Pamięć o zmarłych jest rzeczą świętą. W ostatnich 10 latach po katastrofie smoleńskiej doświadczaliśmy wielu pięknych i wzniosłych ekspresji tej pamięci. Jedną z nich była spontaniczna manifestacja narodowej żałoby na Krakowskim Przedmieściu, zaraz po 10 kwietnia 2010 roku, kiedy wszyscy, z lewa i prawa, z początku i końca, oddawaliśmy hołd ofiarom tego niepojętego wypadku. One także przecież reprezentowały cały wachlarz poglądów, historii i oczekiwań, nie jedną tylko opcję polityczną.

Jednak nagle z tą łączącą absolutnie wszystkich spontaniczną żałobą stało się coś złego. Najpierw przestała być spontaniczna. Została uregulowana, zadekretowana niemal, ustalona co do miejsca, dnia miesiąca i formy. Potem przestała łączyć, a zaczęła dzielić. Z początku słowem: absurdalnym oskarżeniem o zamach, zdradę i zabójstwo. Potem fizycznie – barierami. Stawianymi na tym samym Krakowskim Przedmieściu, które było wcześniej jak ogromna i dzika rzeka żalu, stawianymi jakby po to, żeby tę rzekę ujarzmić i wykorzystać do własnych celów.

Święta żałoba stała się nieświętym szantażem emocjonalnym, który żeruje na zakorzenionym w nas szacunku dla zmarłych i tych, którzy ich opłakują. Modlitwa stała się manifestem politycznym – daleka od spokojnej medytacji i refleksji, zamieniła się w seanse nienawiści wobec urojonego wroga. Szacunek dla zmarłych stał się uczuciem wybiórczym – dla jednych spokój, dla innych tragedia ekshumacji i ponownego pogrzebu, rozdrapywania świeżo zabliźnionego żalu, wściekłości, że prywatne cierpienie stało się publiczną igraszką władzy.

Będę pamiętał te dziesięć lat jako czas zapadania się w bezsilność, związaną z patrzeniem na to, jak rzeczy święte są obryzgiwane politycznym błotem. Nie tak wygląda szczera pamięć o zmarłych. Ktoś żałobę, która powinna być cichym namysłem nad wspólnym naszym nieszczęściem, zamienił w ogłuszającą polityczną szczekaczkę, która mówi: „Ponieważ cierpię, mogę zrobić ci wszystko. A ty nie możesz zrobić nic, bo przecież pamięć o zmarłych jest święta”.

Na szczęście to nieprawda, że nie mogę zrobić nic. Mogę głośno powiedzieć, że choć pamięć o zmarłych jest święta, tych, którzy tę pamięć zbezcześcili, zamieniając ją w polityczny spektakl, będę pamiętał jak najgorzej.

Ofiarom tragedii 10 kwietnia 2010 roku – spokój wieczny.

Jak zdobyć rząd dusz – 10 lekcji, które mogą nam dać polscy raperzy

3 Comments read Idee

Zbigniew Hołdys zwrócił mi swoimi publicznymi wpisami na TT i FB uwagę na pewną ważną rzecz – na absolutną hegemonię hip-hopu we współczesnej polskiej i nie tylko polskiej muzyce. Najpierw napisał, że Bedoes, gwiazda SBM Label, pod jednym swoim utworem na You Tube ma kilkadziesiąt milionów wyświetleń. To więcej niż kilka czy nawet kilkanaście gwiazd muzyki pop razem wziętych. Po drugie, słusznie cieszył się z faktu, że Taco Hemingway i Dawid Podsiadło wysprzedali w 30 minut Stadion Narodowy – dotąd udawało się to największym gwiazdom muzyki światowej, takim jak Metallica.

Nie znam się na muzyce hip-hopowej, ale zazdroszczę raperom sukcesu – jest to dla mnie sukces nie tylko muzyczny, ale przede wszystkim sukces w zakresie tzw. rządu dusz, a więc sukces w zakresie wpływu na ludzi. Ich publiczność słucha przecież nie tylko dźwięków, ale przede wszystkim tekstów, które w hip-hopie są najważniejsze. Uważam, że słuszne uwielbienie i popularność muzyków ma głębokie uzasadnienie w wartościach, które w nienachalny, ale wyraźny sposób komunikują.

Po przesłuchaniu wielu utworów przygotowałem subiektywny dekalog wartości hip-hopu – prezentuję go poniżej. Uważam, że każdy, kto chciałby mieć szacunek ludzi, w szczególności wśród młodzieży, powinien ten dekalog wziąć sobie do serca. Czy to polityk, czy nauczyciel, czy profesor. Oczywiście nie twierdzę, że są to jedyne wartości głoszone przez hip-hop, albo że hip-hop popularyzuje wyłącznie wartościowy styl życia. Ale w te 10 wartości, które są obecne w nowoczesnym polskim hip-hopie, warto się wsłuchać.

  1. Pełna autentyczność – nieudawanie kogoś innego, nieoszukiwanie i niemydlenie oczu
  2. „Vulnerability” – odwaga przyznania się do słabości, przyznanie się do nieodporności na ciosy.
  3. Szacunek dla inności.
  4. Brak narzucania swojego zdania innym.
  5. Kodeks honorowy – wierność wyraźnemu zestawowi wartości.
  6. Braterstwo (przyjaźń).
  7. Lojalność wobec ludzi.
  8. Pamięć o biednych mimo bycia bogatym.
  9. Pokora – niewywyższanie się.
  10. Chęć przekazania wiedzy młodszym, ale przekazywanie swojego osobistego doświadczenia bez napuszenia i udawania mądrzejszego.

 

 

 

 

Czy Janusz Palikot powinien zasiadać w komitecie upamiętniającym śp. Lecha Kaczyńskiego?

2 Comments read Blog, Idee

Pamiętacie taki film na You Tube, w którym Jarosław Kaczyński wita się z politykami, ale nie podaje ręki Januszowi Palikotowi. Powód – Palikot ostro atakował śp. Lecha Kaczyńskiego, kiedy ten był Prezydentem RP. Dla Jarosława Kaczyńskiego Palikot był niewątpliwie symbolem bezpardonowych ataków na wartości, które uznawał za podstawowe dla siebie, stąd decyzja o niepodawaniu ręki.

K. Pawłowicz i S. Piotrowicz dla wielu Polaków są symbolem bezpardonowego ataku na wartości dla Nich podstawowe, takie jak praworządność. Nie byłem nigdy w sytuacji, w której musiałbym podawać im rękę, dlatego nigdy nie miałem okazji odmówić tego podania. Ale tak bym zrobił, bo tak powinien zrobić każdy, dla kogo praworządność jest wartością ważną. Ja w każdym razie tak robię, kiedy w poczekalni telewizyjnej spotykam wiceministrów sprawiedliwości, np. Sebastiana Kaletę.
 
Dlaczego o tym mówię? Bo najwyraźniej członkowie i zwolennicy PiS stracili całkowicie empatię i zrozumienie dla tego, że istnieje bardzo duża grupa Polaków, którzy na nich nie głosowali. I że ta grupa będzie tu mieszkać i żyć, i nie da się jej pozbyć. Tymczasem PiS poprzez nominację Pawłowicz i Piotrowicza wykonuje ruch, który jest obrazą tej grupy, jest prowokacją i grą na podzielenie Polaków. Jest sadystyczną próbą wzbudzenia najgorszych emocji, bo ludzi będących symbolem niszczenia wartości dla nich ważnych powołuje się do instytucji, która odpowiada za strzeżenie tych wartości.
 
Chciałbym wzbudzić resztki tej empatii przykładem, który odwołuje się do początku tej krótkiej historii. Członkowie i zwolennicy PiS! Jak byście się czuli, gdyby opozycja powołała J. Palikota na szefa komitetu mającego upamiętnić Prezydenta Kaczyńskiego? Gdyby w instytucji mającej się troszczyć o wartości dla Was ważne miał zasiadać człowiek, którego uważacie za uosobienie zamachu na te wartości? Uznalibyście takie powołanie za zasadne? Normalne? Jeśli tak, to oznacza, że jest z Wami coś nie tak. Bardzo poważnie nie tak.

Te kandydatury powinny zostać natychmiast wycofane. Jest wielu porządnych, konserwatywnych prawników, których PiS może powołać do TK. Powołanie K. Pawłowicz i S. Piotrowicza jest aktem agresji wobec przeciwników politycznych, jest polityczną prowokacją i działaniem obliczonym na polaryzację i tak już podzielonego polskiego społeczeństwa. Wycofajcie się z tej decyzji póki jest jeszcze czas.

Gratulacje dla zwycięzców tych wyborów

26 Comments read Idee

Po ogłoszeniu wyników wyborów jedno trzeba jasno powiedzieć – ich zwycięzcami są ci wszyscy, często nieznani szerzej ludzie, którzy niemal codziennie, na ulicach, w przyczepach, pod sądami i pod siedzibą rządu, w miejscowościach dużych, średnich i malutkich, przez ostatnie cztery lata walczyli o demokratyczną i praworządną Polskę. 

 
Ludzie wspierający PiS śmieją się z nas często, że codziennie ostrzegamy przed dyktaturą i rządami autorytarnymi, a tych jak nie było, tak nie ma. Cóż – są ludzie wspierający absurdalną tezę, że nie potrzebujemy szczepionek, bo przecież nie ma już chorób zakaźnych. Dokładnie tak – nie ma wielu chorób zakaźnych, bo jacyś bardzo dobrzy i mądrzy ludzie poświęcili swoje życie, żeby obdarować społeczeństwo wynalezieniem szczepionki. Podobnie, nie mamy w Polsce autorytaryzmu, bo jest wielu mądrych i dobrych ludzi, którzy poświęcili kawał swojego życia, żeby stać się szczepionką przeciw dyktaturze. Tym ludziom chciałbym dzisiaj serdecznie podziękować.
 
Wiem, że wielu z Was jest rozczarowanych wygraną władzy, która niszczyła i nadal będzie niszczyć praworządność. Ale rozczarowanie jest efektem porównywania świata realnego z naszymi ideałami. To zawsze rozczarowujące porównanie. Zestawcie świat realny nie z tym idealnym, ale tym, który mógłby się stać, gdyby nie Wy. Władza, która wpompowała miliardy złotych w kuszenie społeczeństwa, która miała na swoich usługach całe państwo, całą maszynę propagandową publicznych mediów, mogłaby mieć wszystko, gdyby nie napotkała Waszego oporu. PiS mógłby być węgierskim Fideszem, z konstytucyjną większością i zdeptanymi sądami. Węgrom zabrakło takiej opozycji ulicznej, jak nasza. Zabrakło tak silnych organizacji pozarządowych, jak nasze. To one: polska opozycja uliczna i polskie organizacje pozarządowe wspólnym wysiłkiem opóźniły ten walec, który równał z ziemią polskie państwo prawa i dały czas wspólnocie europejskiej na reakcję, której efekty już niedługo zobaczymy. 
 
Odrzućcie zatem rozczarowanie. Wy, którzy wypruwaliście sobie żyły w Warszawie i w Poznaniu, w Pabianicach i Wejherowie, marznący w przyczepie z licznikiem dni upływających od haniebnego nieopublikowania wyroków TK i na literiadzie pod Pałacem Prezydenckim. Powinniście być dumni ze swojej pracy. Robiliście to mimo codziennego obrażania Was w telewizji publicznej, mimo dehumanizujących Was filmików w mediach społecznościowych. Daliście radę.
 
Chcę szczególnie skierować te słowa do osoby, którą znam tylko z opowiadań – do ponadosiemdziesięcioletniej Pani Basi z Pabianic, która wczoraj do czwartej nad ranem pracowała w komisji wyborczej, żeby dać nam pewność uczciwych wyborów. Pani Basiu, kochani – pamiętacie Traktat Moralny Czesława Miłosza?:
 

„Nie jesteś jednak tak bezwolny,
A choćbyś był jak kamień polny,
Lawina bieg od tego zmienia,
Po jakich toczy się kamieniach.”

 
Wy jesteście tymi kamieniami – twardymi i nie do zdarcia. I zmieniliście bieg tej lawiny. Władza kontrolująca wszystkie publiczne pieniądze  nie ugrała przez cztery lata absolutnie nic więcej niż miała, bo przeciwstawili się jej ludzie, którzy często nie mieli za co wynająć busa, żeby dojechać na protest. Władza chlubiąca się tym, że uchwali swoją własną konstytucję, ledwie uzyskała zwyczajną większość, bo stanęli przeciwko niej ludzie noszący w sercach Konstytucję jedynie legalną i prawdziwą. Władza, która chciała wziąć wszystko, straciła nawet senat, bo  sprzeciwili się jej ludzie, którzy dobrze wiedzą, jakim złem jest jedynowładztwo.
 
Przez te cztery lata będzie łatwiej. Za moment ta władza zderzy się z wyrokami TSUE w sprawie sądownictwa. Dzięki zdobyciu Senatu nie będzie już takiej pogardy dla prawa i debaty publicznej. Nie da się powołać na ważne stanowiska ludzi po prostu złych. 
 
A jeśli to wszystko Was nie pociesza, to pomyślcie jeszcze o czymś innym. Pomyślcie o prokuratorze Piotrowiczu, i przypomnijcie sobie ten moment, w którym, z tym swoim szyderczym uśmieszkiem na twarzy, krzyczy z mównicy sejmowej „Precz z komuną!”. I pomyślcie sobie, że wykrakał. Przecież został z tego Sejmu wyrzucony precz. I uśmiechnijcie się do siebie.
 
To między innymi Wasza wytrwałość wyrzuciła z życia publicznego jakiś kawałek tego autokratycznego, wziętego żywcem z komunizmu, podłego myślenia o dobru wspólnym, które można dla swojego egoistycznego interesu splugawić. Za to stanięcie w obronie wartości najważniejszych Wam dziękuję. I proszę, żebyście Wy sobie wzajemnie, publicznie podziękowali w komentarzach pod tym postem – opiszcie krótko historie nieznanych szerzej, cichych bohaterów, takich jak Pani Basia z Pabianic i wielu, wielu innych. Niech Polacy Ich poznają i niech uczą się od Nich wytrwałości, odwagi i prawdziwego patriotyzmu.